Osmanlı Saltanatının Sonu ve Modern Türkiye’nin İlk Adımı

Okuma Süresi: 2 Dakika

2 Mart 1923: Osmanlı Saltanatının Sonu ve Modern Türkiye’nin İlk Adımı

Tarihte 2 Mart denince akla pek çok olay gelebilir, ancak Türkiye için bu tarih, önemli bir dönüm noktasına işaret eder. 2 Mart 1923’te, Osmanlı Devleti’nin son padişahı Vahdettin’in ülkeyi terk etmesinden kısa bir süre sonra, TBMM’de saltanatın kaldırılmasına dair tartışmaların yoğunlaştığı bir dönemdi. Aslında saltanat, 1 Kasım 1922’de resmen kaldırılmıştı, fakat 1923’ün Mart ayına gelindiğinde, bu kararın toplumsal ve siyasi etkileri hâlâ sıcaklığını koruyordu. 2 Mart’ta, Cumhuriyetin ilanı için zemin hazırlayan kritik görüşmeler yapılmış ve modern Türkiye’nin temelleri atılmaya başlanmıştı.

Bu olay, binlerce yıllık bir monarşi geleneğinin son bulup yerine yepyeni bir yönetim biçiminin, yani Cumhuriyetin, inşa edilmesi anlamına geliyor. Düşünsenize, yüzlerce yıl boyunca “padişah” figürü etrafında dönen bir toplum, birden bire kendi kendini yönetme fikriyle tanışıyor. Bu, sadece bir siyasi değişim değil, aynı zamanda bir zihniyet devrimiydi.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş, tarihin en hızlı modernleşme süreçlerinden biri olarak kabul edilir. 2 Mart 1923’teki tartışmalar, sadece bir yasama faaliyeti değildi; aynı zamanda halkın “egemenlik” kavramıyla tanışmasının ilk adımlarıydı. Mustafa Kemal Atatürk ve dönemin liderleri, bu değişimi topluma kabul ettirmek için eğitimi, hukuku ve kültürü yeniden şekillendirmeye başladı. Ancak bu hızlı geçiş, beraberinde sancılar da getirdi. Köylerde hâlâ padişahı özleyenler varken, şehirlerde yeni bir ulus-devlet fikri yeşeriyordu. Bu ikilik, Türkiye’nin sonraki yıllarındaki birçok sosyal ve siyasi tartışmanın da temelini oluşturdu.

Günümüzle Bağlantı Kurarsak

Bugün, 2 Mart 2025’te bu olaya baktığımızda, değişimin ne kadar zor ama bir o kadar da kaçınılmaz olduğunu görüyoruz. Dünyada hâlâ monarşilerin varlığını sürdürdüğü yerler olsa da, Türkiye’nin 1923’te attığı bu cesur adım, birçok ülkeye ilham verdi. Peki, sizce bir toplumun geçmişten kopup geleceğe yürümesi için ne kadar zamana ihtiyacı var? Belki de bu sorunun cevabı, hâlâ aradığımız bir şey.

Derin Anlam