Diyarbakır Tarihi: Amida Höyüğü ve 8 Bin Yıllık Sırları

Tarihi ve kültürel zenginlikleriyle tanınan Diyarbakır, yalnızca surları, Hevsel Bahçeleri ya da Ulu Camii ile değil, aynı zamanda bir başka az bilinen bir hazinesiyle de dikkat çekiyor: Amida Höyüğü. Zerzevan Kalesi kadar tanınmasa da, bu arkeolojik hazine, Diyarbakır’ın kadim geçmişine dair daha derin bir pencere aralıyor. Sur ilçesindeki İç Kale bölgesinde yer alan Amida Höyüğü, Diyarbakır’ın tarihinin yalnızca birkaç yüzyıl değil, yaklaşık 8 bin yıl öncesine kadar uzandığını kanıtlıyor.

Amida Höyüğü: Diyarbakır’ın Kadim Başlangıcı

Arkeologlar tarafından yapılan kazılarda, höyükte Kyros (Pers Kralı), Roma, Bizans ve Selçuklu dönemi izlerine rastlanmıştır. Ancak dikkat çeken nokta, bu höyüğün yalnızca Diyarbakır’ın değil, tüm Mezopotamya’nın ticari ve kültürel merkezi olduğuna dair ortaya çıkan bulgulardır.

Son kazılarda keşfedilen Obsidyen başlı ok uçları ve ilk tarım toplumlarına ait buğday ezmeyi sağlayan taş araçlar, tarih boyunca Diyarbakır’ın nasıl köklü bir yerleşim bölgesi olduğunu bir kez daha ispatlamaktadır. Bugün baktığınızda surların arasında gizlenmiş bir tepe gibi görünse de, Amida Höyüğü aslında insanlık tarihine ışık tutan bir açık hava arşividir.

İlginç Bir Detay: Höyükte Bulunan İlk Zeytinyağı İşliği

Son yıllarda yapılan araştırmalarda Diyarbakır’da bulunan ilk zeytinyağı üretim alanı izlerine rastlanmıştır. Bu, daha önce zeytinyağının yalnızca Batı Anadolu’da üretildiği görüşünü kökünden sarsmıştır. Bölgede çıkan buluntular, zeytinyağının Mezopotamya’nın mutfak ve ticaret kültürüne çok daha erken bir tarihte dahil olmuş olabileceğini ortaya koyuyor. Bu da Diyarbakır’ın yalnızca bir “askeri kale” değil, aynı zamanda ticareti şekillendiren medeniyetlerin başlıca merkezlerinden biri olduğuna işarettir.

Amida Höyüğü’nün Günümüzdeki Önemi

Bugün maalesef birçok kişi Amida Höyüğü’nün farkında değil. Diyarbakır surları UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeyken, höyük hak ettiği ilgiyi görmemektedir. Oysaki bu höyük, Diyarbakır’ın sadece bir geçiş noktası veya savaş alanı olmadığını, aynı zamanda tarım, ticaret ve kültürle yoğrulmuş bir yaşam merkezi olduğunu da gözler önüne seriyor.

Amida Höyüğü’nü Keşfetmek Neden Önemli?

Amida Höyüğü sadece bir tarih sayfası değil, bugünün dünyasına ilham veren bir hikaye. İnsanlığın ilk tarım denemelerinden ticaret yollarına, farklı kültürleri harmanlayan medeniyetler mozaiğine kadar birçok tema burada gizlidir. Diyarbakır’ı turistler için daha cazip hale getirmek ve bölgedeki tarih meraklılarına yeni keşifler sunmak açısından, bu höyüğe yapılacak yatırımlar büyük önem taşıyor.

Derin ANLAM